براي پرورش دهندگان ماهي دستیابی به شرایط رشد مطلوب و شناخت عوامل موثر بر رشد بسیار حائز اهمیت است، همواره پرورش دهندگان به دنبال فراهم نمودن شرایطی هستند که در حداقل مدت زمان و با حداقل مقدار غذا , به حد اکثر رشد ماهي دستیابند. ماهي بدليل خونسرد بودن (هم در آب شيرين و هم در آب شور)، ميزان فعاليت بدنش با افزايش حرارت بسرعت زياد مي شود، لذا هرچه درجه حرارت محیط بيشتر شود، انرژي بيشتري مورد نياز ماهي خواهد بود. بطور معمول در نقاط گرمسير نسبت به نقاط سردسير رشد ماهيان آب شيرين بيشتر است.
در صنعت پرورش ماهی عواملی به نام عوامل فشار وجود دارند که ميزان نياز به انرژي را افزايش داده و بطور نامطلوبي بر ميزان رشد تأثير می گذارند. این عوامل عباراتند از ازدحام ، سطوح پائين اكسيژن ، آلودگي و ميزان آمونياك موجود در آب. افزايش مستمر و ممتد فعاليت بدني يا سوخت و ساز ، نياز به انـــرژي يك ماهي را ترقي ميدهد
یکی دیگر از عوامل نامطلوب در اواخر فصل, كه گرماي آب بيشتر و زمانیکه محصول ماهي موجود در آب بالاست, دیده می شود. در آن زمان اغلب آلودگي استخر بوسيله خود ماهيان است. در اين حالت از یک طرف اكسيژن با ضايعات دفع شده از ماهي ترکیب شده، و از طرف دیگر مصرف اكسيژن توسط خود ماهيان در حال رشد , سبب كاهش ميزان اكسيژن محيط ميگردد. براي مقابله با اين موضوع ميتوان آب را توسط اکسیژن فعال احیا كرد. اين عمل باعث افزايش ميزان اكسيژن محلول در آب تا حد اشباع مي گردد.
ميزان ازن لازم برای این منظور به عواملی مانند دانسيته جمعيت ( تعداد و سايز ماهي ها)، حجم آب ، چگونگي پرورش ماهي، مقدار غذا ، و فاكتورهاي موثر در سيكل نيتروژن بستگی دارد .
اكسيداسيون نيتريت اهميت زيادي در سيستمهاي پرورش ماهي دارد زيرا وجود مقادير جزئي نيتريت نيز براي ماهي ها سمي است. اما ازن براحتي نيتريت را به نيترات اكسيد مي كند. همچنين اكسيداسيون آمونياك توسط ازن به سرعت انجام مي پذيرد.
در اين روش حبابهاي ريز از كف استخر به طرف بالا حرکت می کنند. این شکل حركت حبابها موجب ايجاد گردش و جريان ملايم آب از پايين به بالا می شود كه این عمل براي آبزيان بسيار مطلوب است. در روش ازن زنی آب علاوه بر تامين اكسيژن مورد نياز, می توان جريان مناسبي را به منظور برهم زدن لايه هاي حرارتي و غذايي و ستونی عمودي از آب نيز ايجاد نمود.
كنترل بيماري نيز از تا حد زياد مسئلهاي است مربوط به بهداشت استخر. استخرها بايد ضدعفوني گردند. در اين سيستم عمل ضدعفوني به صورت پيوسته درون استخرها انجام مي پذيرد و برخلاف ساير مواد ضدعفوني كننده معمول مانند آهك زنده ، فرمالين يا سود سوزآور نيازي به تخليه استخر در اين سيستم وجود ندارد. ضد عفوني با ازن به صورت پيوسته در حين وجود آبزيان داخل استخر و بدون تخليه مکان انجام مي گيرد و در نتيجه به طور مرتب ميزان آلودگي در محيط کاهش مي يابد.
در اين روش نگراني بخاطر انگلها يا ساير بيماريها در ماهيان بسيار كمتر است. ازن به نحو مطلوب و بسيار موثري انواع آلودگي هاي ميكروبي از جمله باكتريها و ويروسها و حتي قارچها، انگلها و تخم انگلها را در دوزها ي نسبتاً پايين تر و زمان كمتر از بين مي برد. اين عمل باعث كنترل بيماريها مي شود و اهميت فراواني در استخرهاي پرورش ماهي دارد، زيرا سبب جلوگيري از انتقال بيماري به مزرعه مي شود.
کاهش آلودگی میکروبی پوسته ماهی با استفاده از ازن
قبل از ازن
بعد از ازن
جدول مقايسه اي زير، ازن را به عنوان بهترين ضدعفوني کننده تاييد مي کند.
| Chlorine Dioxide
PH: 6 to 7 |
Chloramine
PH: 8 to 9 |
Chlorine
PH: 6 to 7 |
Ozone
PH: 6 to 7 |
Micro-Organisms |
| 0.4 -180 | 95-180 | 0.03-0.05 | 0.02 | E.Coli |
| 0.2-6.7 | 770-3500 | 1.1-2.5 | 0.1-0.2 | Poliovirus I |
| 0.2-2.1 | 2810-6480 | 0.01-0.05 | 0.006-0.06 | Rotavirus |
| 10-36 | 750-2200 | 30-150 | 0.5-1.6 | Giardia Lamblia cysts |
| 780 | 72000 | 7200 | 2.5-18.4 | Cryptosporidium |
جدول1- فاکتورCT لازم براي غير فعال سازي 99 درصد ميکروارگانيسم هاي گوناگون در محدوده دماييC o25-5
در استخرهاي پرورش ماهي ، ميگو و … ، با استفاده از روش ازن زني بمنظور افزايش تراكم نيز بهره گرفت.
همچنين شستشو با ازن و منجمد کردن جانداران دريايی در يخ ازن دار سبب تازه تر ماندن ، عدم تغيير رنگ گوشت ماهی و … و افزايش زمان ماندگاری آنها می شود. Bill Nelson در اوايل دهه 80 پيشقدم استفاده از يخ ازن دار برای نگهداری ماهی بود، وی تحولی چشمگير در افزايش زمان ماندگاری و دوام محصولات دريايی ايجاد کرد.