نقش اوزون در غیرفعالسازي باکتریایی
نقش اوزون در غیرفعالسازي باکتریایی بسیار مؤثر و مهم است. غلظت‌های کم ازن محلول روي اشرشـیاکولاي تأثیرگذار است. در زمان کمتر از یک دقیقه با میزان ازن باقیمانـده 9 میکروگـرم در لیتـر در دمـاي 12 درجـه سانتی‌گراد، غلظـت اشرشـیاکولاي در حـد 4 برابـر (99/99 درصـد حـذف)- کـاهش داده می‌شود و میـزان لژیونلاپنوموفیلا در مدت زمان تماس حداقل 5 دقیقه در غلظت ازن 21/0 میلی‌گرم در لیتـر کـاهش بـا بـیش از 2 برابـر کاهش همراه است.
در میان باکتری‌های رویشی، اشرشیاکولاي یکی از حساس‌ترین انواع باکتري است. علاوه بر ایـن ، اخـتلاف معنـاداري بین تمام باسیل‌های گرم منفی از جمله اشرشیاکولاي و سایر باسیل‌های بیماری‌زاها مانند سالمونلا وجود داردکه همه آنها به غیرفعال سازي با ازن حساس هستند. درحالی‌که کوکسیهاي گرم مثبت (استافیلوکوکوس و اسـترپتوکوکوس)، باسیل های گرم مثبت و مایکوباکتریا مقاوم‌ترین شکل‌های باکتري هستند. اشکال اسـپوردار بـاکتري نسـبت بـه اشـکال رویشی، همیشه مقاومت بیشتري به گندزدایی با ازن دارند. اما تمامی آنها به‌راحتی توسط غلظت نسبتاً پـایین ازن از بین می‌روند.
غیرفعال سازی تک یاختگان:
کیست های پروتوزوا نسبت به ازن و گندزداهاي دیگر مقاومتر از اشکال رویشی باکتری‌ها و ویروس‌ها هستند. ژیاردیـا لامبلیا- نسبت به ازن حساسیتی مشابه اشکال اسپوردار مایکوباکتریا دارد. کسیتهاي نائگلریا و آکانتامبا در مقایسه با کیستهاي ژیاردیا نسبت به ازن (و تمام گندزداهاي دیگري) مقاومتر هسـتند. باقیمانـده لازم گنـدزدا برای 99 درصد
در 5 درجه سانتی‌گراد به ترتیب 53/0 و 23/4 میلی‌گرم در لیتـر 13 درصد غیرفعال سازی ژیاردیا لامبلیا و نائگلریاگروبري نشـان می‌دهد کـه ایـن 1 در دقیقه است. داده‌های در دسترس براي غیرفعال سازی اووسیسـت هـاي کریپتوسـپوریدیوم میکروارگانیسم نسبت به ازن مقاومتر از بقیه تک‌یاختگان است و تقریباً 10 برابر مقاومتر از ژیاردیا است.
غیرفعال سازی ویروس
به طور معمول، ویروس‌ها نسبت به ازن از باکتری‌های رویشی مقاومتر هستند. اما مقاومت کمتري نسـبت بـه اشـکال اسپوردار مایکوباکتریا دارند. حساس‌ترین شکل ویروس‌ها ، فاژهـا هستند و به نظر می رسد که تفاوت کمی بین ویروس‌های فلـج اطفـال و کوکسـاکی وجـود دارد. حساسـیت روتـاویروس انسـانی بـه ازن ، قابـل مقایسـه بـا حساسـیت مایکوباکتریا و ویروس‌های فلج اطفال و کوکساکی می‌باشد.
منحنی‌های غلظت- زمان (سی تی) براي ژیاردیا لامبلیا:
مقادیر غلظت-زمان نشان داده شده در شکل زیر اساس و پایه‌ای بـراي مطالعـات گنـدزدایی به‌کاررفته در شـرایط آزمایشگاهی خارج از کیست ژیاردیا لامبلیا است. مقادیر غلظت-زمان حاصل در دماي 5 درجه سانتی‌گراد و7 pH به‌عنوان مبنایی براي ارزیابی مقادیر غلظت-زمان در دماهاي دیگر مورداستفاده قرار گرفت. ضـریب ایمنـی 2 بـراي مقـادیر نشـان داده‌شده در شکل اعمال‌شده است. مقادیر غلظت-زمان نشان داده‌شده در شکل براي دستیابی به غیرفعـال سـازي 2 لاگ ویروس توسط کاربرد ضریب ایمنی 3 براي داده‌های حاصل از مطالعات قبلی روي پلی ویروس 1 تعیین می‌شود. مقـادیر غلظت-زمان براي حذف 3-4 لاگ توسط کاربرد کینتیک مرتبه اول نتیجه گرفته می‌شود و همـان ضـریب ایمنـی 3 بـراي آن در نظر گرفته می‌شود. داده‌های حاصل در pH ،2/7 براي به کار بردن ازن در pH در محدوده 9-6 فرض می‌شود.
بازده ازن زنی براي غیرفعال سازی اوسیستهاي کریپتوسپوریدیوم موردبررسی قـرار گرفتـه اسـت. در جـدول زیر خلاصه مقادیر غلظت- زمان حاصل براي 99 درصد غیرفعال سازی اوسیستهاي کریپتوسپوریدیوم ارائه شده است و نتایج نشان می‌دهد که ازن یکی از مؤثرترین گندزداها براي کنترل کریپتوسپوریدیوم اسـت. کریپتوسـپوریدیوم مـوریس کمـی مقاومتر از کریپتوسپوریدیوم پارووم نسبت به ازن زنی است. محدوده وسیعی از مقادیر غلظـت – زمـان بـراي همـان میـزان غیرفعال سازی گزارش‌شده است در درجه اول به دلیل روش‌های مختلف اندازه‌گیری کریپتوسپوریدیوم ماننـد pH ،دمـا و در درجه بعدي شرایط ازنزنی.
میزان تزریق ازن و زمان تماس مورد نیاز براي غیرفعال سازی اوسیسـت هـاي کریپتوسـپوریدیوم در آب آشـامیدنی در هنگام استفاده از ازن مشابه با مقادیر سی تی براي غیرفعال سازی ویروس‌ها و کیست ژیاردیا است. غیرفعـال سـازي مـورد نیاز (لاگ حذف) براي اوسیستهاي کریپتوسپوریدیوم به دست نیامده است. به‌علاوه، همان‌طور کـه در جـدول نشان داده شده است، غلظت- زمان موردنیاز در مقالات گزارش‌شده در مطالعات متفاوت است که باعث نامطمئن بـودن طراحی غلظت- زمان موردنیاز براي کاربردهاي ویژه و یا تنظیم مقررات موردنیاز می‌گردد.