کاربرد ازن در صنایع شیلات
اشرشیا کلی ، سالمونلا اینترتیدیس و لیستریا مونوسایتوژنز عامل بسیاری از بیماری‌های گزارش‌شده در محصولات غذایی ازجمله فرآورده‌های شیلاتی است . بعضی از این آلودگی‌ها منجر به مرگ مصرف‌کنندگان نیز شده است. از سوی دیگر وجود پس‌ماند بعضی از مواد شیمیایی مصرفی در آبزی‌پروری نظیر مالاشیت گرین، نگرانی‌های زیادی را در کشورهای مختلف به وجود آورده است . این نگرانی‌ها آنقدر جدی است که سازمان فائو (FAO) به‌عنوان مرجع امنیت غذا در جهان، آموزش استفاده از روشهای صحیح آبزی‌پروری (GAP) و کاربرد جایگزین‌های این مواد را در دستور کار خود قرار داده است .در ایالات‌متحده‌ی آمریکا با تائید استفاده از ازن در صنایع غذایی و آبزی‌پروری توسط اداره‌ی غذا و داروی این کشور (FDA) کاربرد این ماده را به‌عنوان عامل ضد میکروبی در فرآوری ، انبارش و نگه داشت مواد غذایی و دریایی و نیز تکثیر و پرورش آبزیان گسترش داده است . استفاده از این ماده در صنایع غذایی و شیلاتی کشورهای ژاپن ، استرالیا، فرانسه و سایر کشورهای پیشرفته در صنعت غذا و آبزی‌پروری نیز مجاز اعلام‌شده است.
براي پرورش دهندگان ماهي دستیابی به شرایط رشد مطلوب و شناخت عوامل موثر بر رشد بسیار حائز اهمیت است، همواره پرورش دهندگان به دنبال فراهم نمودن شرایطی هستند که در حداقل مدت زمان و با حداقل مقدار غذا , به حداکثر رشد ماهي دستیابند. ماهي بدليل خونسرد بودن (هم در آب شيرين و هم در آب شور)، ميزان فعاليت بدنش با افزايش حرارت بسرعت زياد مي شود، لذا هرچه درجه حرارت محیط بيشتر شود، انرژي بيشتري مورد نياز ماهي خواهد بود. بطور معمول در نقاط گرمسير نسبت به نقاط سردسير رشد ماهيان آب شيرين بيشتر است.
در صنعت پرورش ماهی عواملی به نام عوامل فشار وجود دارند که ميزان نياز به انرژي را افزايش داده و بطور نامطلوبي بر ميزان رشد تأثير می گذارند. این عوامل عباراتند از ازدحام ، سطوح پائين اكسيژن ، آلودگي و ميزان آمونياك موجود در آب. افزايش مستمر و ممتد فعاليت بدني يا سوخت و ساز ، نياز به انـــرژي يك ماهي را ترقي ميدهد
یکی دیگر از عوامل نامطلوب در اواخر فصل، كه گرماي آب بيشتر و زمانیکه محصول ماهي موجود در آب بالاست، دیده میشود. در آن زمان اغلب آلودگي استخر بوسيله خود ماهيان است. در اين حالت از یک طرف اكسيژن با ضايعات دفع شده از ماهي ترکیب شده، و از طرف دیگر مصرف اكسيژن توسط خود ماهيان در حال رشد , سبب كاهش ميزان اكسيژن محيط ميگردد. براي مقابله با اين موضوع ميتوان آب را توسط اکسیژن فعال احیا كرد. اين عمل باعث افزايش ميزان اكسيژن محلول در آب تا حد اشباع مي گردد.
ميزان ازن لازم برای این منظور به عواملی مانند دانسيته جمعيت ( تعداد و سايز ماهي ها)، حجم آب ، چگونگي پرورش ماهي، مقدار غذا ، و فاكتورهاي موثر در سيكل نيتروژن بستگی دارد .
ازن به دلیل توانایی آن در از بین بردن باکتری ها و ویروس ها بدون ایجاد هیچ گونه باقیمانده ، ضد عفونی کننده ایده آل برای مزارع ماهی است.
پرورش ماهی در مخازن یا محفظه های غذا نقش مهمی در برآوردن تقاضای جهانی ماهی دارد. برای تأمین مؤثر این تقاضا ، مزارع پرورش ماهی باید تکنیک های کشاورزی فشرده ای را بکار گیرند که در آنجا تعداد بیشتری از ماهی ها در حجم کمی از آب پرورش می یابد. این تراکم خطر قابل توجهی از عفونت توسط باکتری های منتسب به آب و ویروس ها را به همراه دارد. استفاده از آنتی بیوتیک ها یک مشکل جدی برای سلامتی انسان هستند.
بسیاری از محصولات یا روشهای تصفیه معمول وجود دارد ، که همیشه از آنها برای نگه داشتن آب در یک مخزن تازه و عاری از باکتری استفاده شده است. اما سیستمی وجود دارد که نتیجه ای بی نهایت بهتر را به ما ارائه می دهد. ازون. ازن اغلب به دلیل داشتن این سه مولکول بسیار واکنش پذیر توصیف می شود. و یک اثر اکسید کننده چشمگیر تولید می کند.
تعداد زیادی از متغیرها مربوط به اندازه مخزن ، پیکربندی آن و تعداد نمونه های موجود در آن ، گزینه های روشنایی و پوشش گیاهی همراه با محیط می باشند. با تولید ازن ، یک مزرعه ماهی ، که در آن ماهی پرورش داده می شود و از آنها برای اهداف غذایی مراقبت می شود ، ضد عفونی و از بین بردن باکتری ها اطمینان حاصل می شودو همچنین ازن هیچ نوع باقیمانده ای باقی نمی گذارد .
مزایای استفاده از ازن:
1-کاهش نمک سنگین
2-از بین بردن ویروس ها ، باکتری ها ، قارچ ها و کپک ها
3-میکرو لخته سازی از حلالهای آلی
4-دفع سموم و از بین بردن سموم دفع آفات
5-اکسیداسیون آهن و منگنز
6-پیش تصفیه فرآیندهای بیولوژیکی (نمک ، آنتراسیت ها ، GAC)
7-از بین بردن ، طعم و بو
8-اکسیداسیون ارگانیک (فنل ، مواد شوینده ، سموم دفع آفات)
9-اکسیداسیون معدنی (سیانورها ، سولفیدها و نیتریدها)
10-کاهش Trihalomethanes ، و سایر عناصر ارگانوکلرین وبا حذف جلبک کدورت آب را کاهش می دهد.
مزایای استفاده از ازن در صنعت پرورش ماهی:
- استفاده از اكسيژن فعال جهت حذف آمونیاک از مخازن نگهداری ماهی زنده
- استفاده از اكسيژن فعال جهت حذف آمونیاک از مخازن نگهداری خرچنگ زنده
- افزودن برفک های یخی حاوی اكسيژن فعال
- اضافه کردن اكسيژن فعال به سیستم یخ ساز
- غوطه ور کردن محصول در آب محتوی اكسيژن فعال
- سیستم شستشوی کف، دیوارها و مخازن با كسيژن فعال
- سیستم دیواری اكسيژن فعال جهت از بین بردن بو و باکتری های موجود در هوا
- شستشو فیله ماهی با اكسيژن فعال
- غوطه ور کردن مجدد محصول در آب محتوی اكسيژن فعال
- بسته بندی با گاز اكسيژن فعال
- آب خنک حاوی اكسيژن فعال برای خنک کردن خرچنگ پخته شده
- مخزن تغذیه اكسيژن فعال
- پوست کندن و خنک کردن خرچنگ پخته شده
- آب نمک حاوی اكسيژن فعال برای سخت پوستان
- آماده سازی آب مصرفی با اكسيژن فعال